Mục tiêu truyền thông:
1. Nắm được khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng, cách xử trí, cách phòng bệnh rối loạn tiền đình.
2. Thực hành được phòng tránh rối loạn tiền đình.
1. Khái niệm rối loạn tiền đình
Tiền đình là một cơ quan nằm tại vị trí phía sau hai bên ốc tai, có vai trò điều chỉnh thăng bằng tư thế và các phối hợp cử động của mắt, đầu, thân mình.
Rối loạn tiền đình là bệnh lý gây mất cân bằng về tư thế làm cho người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, quay cuồng, hoa mắt, ù tai, buồn nôn, đi đứng lảo đảo… gây khó chịu.
2. Nguyên nhân
Một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến bệnh là: do virus gây viêm thần kinh sọ não số 8, thoái hóa một trong các cơ quan của hệ tiền đình, viêm tai giữa, chấn thương mê lộ, nghẽn tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống,…
Yếu tố nguy cơ:
Theo nghiên cứu nhiều nguyên nhân gây rối loạn tiền đình như thường xuyên sống trong môi trường quá ồn, thời tiết khó chịu khi chuyển mùa, ăn phải thức ăn bị nhiễm độc v..v... Một thực tế cho thấy rối loạn tiền đình rất dễ xảy ra ở những người làm việc trong môi trường văn phòng, như dân công sở, học sinh, sinh viên, nữ giới...
Nhân viên công sở thường ít vận động, ngồi nhiều trong văn phòng lâu ngày làm co thắt động mạch cột sống thân nền, dẫn đến tình trạng thiếu máu nuôi vùng não bộ gây ra bệnh rối loạn tiền đình.
Bên cạnh đó một tỷ lệ lớn những người mắc bệnh rối loạn tiền đình xảy ra ở độ tuổi phụ nữ tiền mãn kinh. Ngoài ra những người hay suy nghĩ, thường xuyên chịu căng thẳng về đầu óc ở mọi lứa tuổi, giới tính cũng là những đối tượng có khả năng mắc bị cao.
3. Triệu chứng của bệnh rối loạn tiền đình
Bệnh rối loạn tiền đình có 2 thể: rối loạn tiền đình ngoại biên và rối loạn tiền đình trung ương.
Rối loạn tiền đình ngoại biên là bệnh lành tính có biểu hiện chóng mặt khi thay đổi tư thế làm cho người bệnh khó chịu trong sinh hoạt nhưng vẫn còn đi đứng được, cơn chóng mặt thường thoáng qua và xảy ra trong một thời gian ngắn, đôi khi có thể biểu hiện chóng mặt nặng và kéo dài, người bệnh không thể đi đứng được, không thể thay đổi tư thể từ nằm sang ngồi được; đặc biệt cơn chóng mặt thường kèm theo buồn nôn và nôn rất nhiều, ù tai, giảm thính lực. Người bệnh có thể có một số triệu chứng kèm theo như: nặng đầu, khó tập trung, choáng váng, hồi hộp… Thường do nguyên nhân như: viêm tai xương chũm, do thuốc gây tổn thương tiền đình như thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau, rượu…làm tổn thương tai trong hoặc tổn thương dây thần kinh tiền đình.
Rối loạn tiền đình trung ương là bệnh lý thường gặp, người bệnh có biểu hiện choáng váng, chóng mặt khi thay đổi tư thế, buồn nôn, nôn ói, khó tập trung, mau quên, triệu chứng quan trọng mất thăng bằng, mất sự phối hợp vận động (cầm muỗng, đũa). Rối loạn tiền đình trung ương, nguyên nhân có thể là do động mạch mang máu đến nuôi não bộ bị hẹp hay tắc bởi tình trạng xơ vữa động mạch, hạ huyết áp tư thế, thoái hoá cột sống cổ làm chèn ép các mạch máu…những nguyên nhân này làm tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não.
4. Cách xử trí khẩn cấp khi người bệnh có các triệu chứng rối loạn tiền đình
Khi bệnh nhân đang điều khiển phương tiện thì ngưng điều khiển các phương tiện có động cơ hoặc ngưng ngay những công việc nguy hiểm.
Có thể dùng thuốc chống nôn, thuốc chống say tàu xe hay cắt cơn.
Cho bệnh nhân ngồi ở vị trí thoáng gió, thoáng khí, chỗ ngồi chắc chắn, tránh di chuyển vì rất dễ ngã gây chấn thương khác cho bệnh nhân.
Khi cơn nặng kéo dài cần nhập viện để được điều trị tích cực hơn.
5. Cách phòng tránh bệnh rối loạn tiền đình
Cần thường xuyên tập thể dục thể thao, đặc biệt là các bài tập vận động vùng đầu, cổ gáy.
Uống đủ nước 2 lít/ngày. Hạn chế uống rượu, cà phê, thuốc lá.
Không ngồi liên tục quá lâu, nhất là ngồi máy tính. Tránh thay đổi tư thế đột ngột, tránh căng thẳng, lo âu, không đọc sách báo khi ngồi ôtô, nên ngồi hoặc nằm ngay xuống nếu cảm thấy chóng mặt...
Khi có những triệu chứng nghi ngờ như: chóng mặt, ù tai, đi đứng không vững, nghi ngờ bệnh lý rối loạn tiền đình cần đến các cơ sở y tế để được khám và xác định chính xác nguyên nhân để từ đó có hướng chữa trị thích hợp càng sớm càng tốt.